در میان زنان و طبقه بانوان کسانى هستند که داراى مقام والاى شفاعتند؛ دو شخصیّت بى‏نظیرِ فاطمه نام، یکى حضرت صدّیقه طاهره، فاطمه ‏زهرا صلوات‏اللَّه‏ و دیگرى کریمه اهل بیت و دختر حضرت ‏موسى بن جعفر علیه‏السّلام، حضرت فاطمه‏ معصومه علیهاالسّلام است


پیروان مکتب تشیّع و خاندان پیغمبر علیهم‏السّلام با اتکاى به آیات کریمه قرآنى و روایات شریفه، موضوع شفاعت را حتمى دانسته و بدان اعتقاد قلبى دارند. در روز قیامت شفیعان متعددند و در رأس همه، رسول خدا، پیامبر خاتم صَلّى‏اللَّه‏عَلَیْهِ‏ وَ آلِه‏ مى‏باشند. و همچنین در میان زنان و طبقه بانوان کسانى هستند که داراى مقام والاى شفاعتند؛ دو شخصیّت بى‏نظیرِ فاطمه نام، یکى حضرت صدّیقه طاهره، فاطمه‏زهرا صلوات‏اللَّه‏ و دیگرى کریمه اهل بیت و دختر حضرت‏موسى بن جعفر علیه‏السّلام، حضرت فاطمه‏معصومه علیهاالسّلام است.

در روز قیامت بالاترین جایگاه شفاعت از آنِ رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) می باشد که قرآن کریم از آن به:"مقام محمود" تعبیر نموده(1)و منطق وحی گستردگی و وسعت آن را با آیت جلیله‌(وُلَسُوًفُ یْعًطیکُ رُبْکُ فَتَرًضی)(2)نوید داده است.

بعد از رسول مکرم دو تن از خاندان آن حضرت شفاعت گسترده ای دارند که بسیار وسیع و جهان شمول است و می تواند همه اهل محشر را فراگیرد:

1ـ خاتون محشر حضرت فاطمه زهرا(علیها السلام)

2ـ شفعیه‌ روز جزا فاطمه‌ معصومه(علیها السلام)

در مورد شفاعت گسترده حضرت زهرا(علیها السلام) همین بس که شفاعت‎ْ مهریه‌ حضرت زهراست و به هنگام ازدواج آن حضرت، جبرئیل امین طاقه ابریشمی از جانب پروردگار آورد که در روی آن نوشته بود:"خداوند مهریه فاطمه‌ زهرا را شفاعت گنهکاران از امت محمد(صلی الله علیه و آله) قرار داد".

حضرت زهرای مرضیه به هنگام شهادت، وصیت فرمود که این قطعه حریر را در کفن او قرار دهند، و فرمود:

"چون روز قیامت محشور شوم این سند شفاعت را به دست می گیرم و برای گنهکاران از امت پدرم شفاعت می کنم".

این حدیث را احمد بن یوسف دمشقی قرمانی، متوفای 1019 هـ . از طریق اهل سنت روایت کرده است.(3)

از طریق اهل بیت(علیهم السلام) روایت فراوانی داریم که بهشت و شفاعتْ جزء مهریه حضرت زهرا(علیهاالسلام) می باشد.(4)

امام جعفر صادق(ع):"آگاه باشید که براى خدا حرمى است و آن مکّه است و براى رسول خدا صَلّى‏اللَّه‏ عَلَیْهِ‏ وَ آلِه‏ حرمى است و آن مدینه است. آگاه باشید که براى امیرالمؤمنین علیه‏السّلام حرمى است و آن کوفه است. آگاه باشید که حرم من و حرم فرزندان من، بعد از من، قم است. آگاه باشید که قم کوفه کوچکى است. آگاه باشید که براى‏بهشت هشت‏در است که سه‏تاى آن به‏سوى‏قم مفتوح‏مى‏باشد

بعد از صدیقه طاهره(صلی الله علیه و آله) از جهت گستردگی شفاعت هیچ کس، و حداقل: هیچ بانوئی، به شفعیه‌ محشر حضرت معصومه دخت موسی بن جعفر(علیه السلام) نمی رسد

راجع به ایشان بعضى از روایات که از خاندان پیغمبر نقل شده، صریح در این معنا است. چنانکه سید عالم شهید مرحوم قاضى نوراللَّه شوشترى رضوان‏اللَّه‏علیه نقل فرموده است که حضرت امام جعفر صادق علیه‏السّلام فرمودند: "آگاه باشید که براى خدا حرمى است و آن مکّه است و براى رسول خدا صَلّى‏اللَّه‏ عَلَیْهِ‏ وَ آلِه‏ حرمى است و آن مدینه است. آگاه باشید که براى امیرالمؤمنین علیه‏السّلام حرمى است و آن کوفه است. آگاه باشید که حرم من و حرم فرزندان من، بعد از من، قم است. آگاه باشید که قم کوفه کوچکى است. آگاه باشید که براى‏بهشت هشت‏در است که سه‏تاى آن به ‏سوى‏قم مفتوح‏مى‏باشد."

بعد فرمودند:

"در سرزمین قم، زنى از فرزندان من که نام او فاطمه و دختر موسى بن جعفر است از دنیا خواهد رفت و شیعیان من همگى به برکت شفاعت او داخل بهشت خواند گردید. "(5)

و در فرازی از زیارتنامه اش می خوانیم.

"یا فاطِمُهُ اشْفَعی لی فِی الْجُنُهِ":

"ای فاطمه ـ معصومه ـ‌ در بهشت برای ما شفاعت کن".

و در بخش زیارتنامه حضرت گفتیم که این زیارتنامه از امام رضا(علیه السلام) رسیده است.(6)

در زمینه ی شفاعت گسترده‌ شفیعه روز محشر، داستان بسیار جالبی است که 125 سال پیش از این واقع شده، و ما آن را از طریق آیت الله ناصری نقل می کنیم:

حضرت آیت الله حاج شیخ محمد ناصری دولت آبادی که در دولت آباد اصفهان خدمات برجسته ای دارند و دلهای مشتاقان را به طرف حضرت صاحب الزمان ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ‌ سوق می دهند، از پدر بزرگوارشان مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد باقر ناصری، متوفای 1407هـ‌ . نقل فرمودند که در ایام اقامتشان در نجف اشرف، در جلسه ای که در منزلشان برگزار بود، بر فراز منبر داستان جالبی را در رابطه با حضرت معصومه(علیها السلام) به شرح زیر بیان فرمودند:

در سال 1295 هـ‌ . در اطراف قم قحطی و خشکسالی شدیدی پدید آمد، اغنام و احشام در اثر کمبود علوفه در معرض تلف قرار گرفتند.

اهالی آن منطقه چهل نفر از افراد متدین و شایسته را انتخاب کردند و به قم فرستادند، تا در صحن مطهر حضرت معصومه(علیها السلام) به بست بنشینند،‌ تا شاید از عنایات آن کریمه‌ اهلبیت خداوند متعال باران بفرستد و منطقه را از خطر خشکسالی نجات دهد.

سه شبانه روز آن گروه چهل نفری در حرم مطهر خاتون دو سرا به بست می نشینند، شب سوم یکی از آن چهل نفر مرحوم میرزا ابوالقاسم قمی را خواب می بیند.

میرزای قمی در عالم رؤیا به او می فرماید:"چرا در اینجا به بست نشسته اید؟" او می گوید: مدتی است در محل ما باران نیامده، اغنام و احشام در معرض تلف قرار گرفته اند.

میرزا می فرمایند:"برای همین".

می گوید: بلی.

حاج شیخ عباس قمی: شبی میرزای قمی ـ‌ صاحب قوانین ـ‌ را در عالم رؤیا دیدم از محضر مقدسشان سئوال کردم: "آیا شفاعت اهل قم به دست حضرت معصومه(علیها السلام) می باشد".

با قیافه اعجاب آمیزی به طرف من نگاه کرد و فرمود: "شفاعت اهل قم با منست، شفاعتِ عالَم با حضرت معصومه(علیها السلام) می باشد".

مرحوم میرزا می فرماید: "این که چیزی نیست، این مقدار از دست ما نیز ساخته است، هنگامی که شما حوائج این طوری داشتید به ما مراجعه کنید، ولی هنگامی که شفاعتِ عالَم را خواستید، در آن هنگام دست توسل به طرف این شفیعه‌ روز جزا دراز کنید".(7)

این رؤیای صادقه مؤید است با حدیث امام صادق(علیه السلام) که می فرماید:

"همه‌ شیعیان ما با شفاعت آن حضرت وارد بهشت می شوند".(8)

مؤید دیگر این خواب، رؤیای صادقه ی دیگری است که مربوط است به خاتمه‌ محدثین، مرحوم حاج شیخ عباس قمی ـ رضوان الله علیه ـ‌ متوفای 1359 هـ‌ .

محدث قمی این خواب را شخصاً در عالم رؤیا دیده اند و آن را بر فراز منبر نقل کرده اند.

یکی از افرادی که در پای منبر حضور داشته و آن را بدون واسطه از محدث قمی شنیده، یکی از تجار مورد اعتماد قم به نام آقای صابری بوده، که به رحمت خدا واصل شده است.

دوست دانشمندم حجة‌ الاسلام و المسلمین آقای حاج شیخ جعفر توسلی، که از فضلای شایسته و مهذب حوزه‌ علمیه است آن را بدون واسطه از مرحوم صابری شنیده است.

آقای توسلی از مرحوم صابری روایت می کند که روزی مرحوم حاج شیخ عباس قمی در تیمچه بزرگ قم، به مناسبت ایام فاطمیه منبر رفته بود، بر فراز منبر فرمود: شبی میرزای قمی ـ‌ صاحب قوانین ـ‌ را در عالم رؤیا دیدم از محضر مقدسشان سئوال کردم:

"آیا شفاعت اهل قم به دست حضرت معصومه(علیهاالسلام) می باشد".

با قیافه اعجاب آمیزی به طرف من نگاه کرد و فرمود:

"شفاعت اهل قم با من است، شفاعتِ عالَم با حضرت معصومه(علیهاالسلام) می باشد".

این رؤیای صادقه نیز مؤید است با احادیث فراوانی که در مورد شفاعتِ عالِم رسیده(9) و حدیث امام صادق(علیه السلام) که زمینه ی شفاعتِ گسترده و جهان شمولِ این شفیعه‌ روز جزا را بیان فرموده است.

بنابراین اگر در زیارت ایشان مى‏خوانیم: یا فاطِمَةُ اشْفَعى لى فِى الْجَنَّةِ و درخواست شفاعت از آن خزینه رحمت الهى مى‏کنیم، تقاضایى بجا است که او صاحب شفاعت کبرى و تامّه است و دامنه شفاعتش آن قدر گسترده و وسیع است که به هر کسى که در زیر لواى مقدّس تشیّع باشد خواهد رسید.



پی نوشت ها:

1. حیات الست، شیخ مهدی منصروی، متوفای 1406 هـ . چاپ 1380 هـ . قم.

2. الحیاه السیاسیه‌ للامام الرضا، جعفر مرتضی عاملی، چاپ 1416 هـ . قم.

3. خاتمه‌ مستدرک، میرزا حسین نوری، متوفای 1320 هـ . چاپ سنگی.

4. خاطرات زندگی مرحوم آیه الله بروجردی، سید محمد حسین علویم بروجردی، چاپ 1340 ش. تهران.

5.قاضى نوراللَّه شوشترى، مجالس المؤمنین، ج 1، ص 83

6. الخرائج و الجرائح، قطب الدین راوندی، متوفای 573 هـ‌ . چاپ 1409 هـ . قم.

7. خصال، شیخ صدوق، متوفای 381 هـ . چاپ 1362 ش. قم.

8. خلاصه، علامه حلی، متوفای 726 هـ .

9. دائره المعارف الشیعه، حسن امین، هـ . بیروت.

فرآوری: علی نورگستر

از تبیان