صد شکر بر این، صد حیف از آن

عید فطر با همه‏ی شیرینی و فرخندگی، آدمی را بر سر دو راهی شوق و تاسف می‏گذارد. از یک سو شادمانیم که در دوره امتحان از عهده به درآمدیم و دستورات الهی را اطاعت کردیم و از سویی اندوهگین هستیم که چرا چنین دوره‏ا‏ی که با رحمت و مدد الهی همراه بود، سپری شد. با رسیدن عید فطر، ماه رمضان رخت برمی‏بندد و چشمان ما تا سال بعد به انتظار آمدنش به راه خواهد بود. رفتن این ماه گران ‏قدر برای همه ‏ی کسانی که طعم روزه ‏داری را چشیده‏اند، بر سفره ‏های سحر و افطار این ماه نشسته‏اند، در هوای آمرزش‏آمیز و مغفرت‏آور این ماه تنفس کرده‏اند و در سایه‏ آن از شر شیطان در امان بوده ‏اند، قابل درک است و همه کم و بیش حسرت رفتن این اوقات را درک می‏کنند اما هیچکس به اندازه ‏اهل‏البیت علیهم ‏‏السلام که در مسیر اطاعت و بندگی خداوند از همه پیشی گرفته و پشوایان اهل تقوی شده‏ اند، آثار فقدان این ماه را درک نمی‏کند. امام سجاد علیه ‏السلام، بزرگ آموزگار نیایش و مناجات‏ عارفانه، در دعای چهل و پنجم صحیفه‏ سجادیه در قالب یک نیایش و مناجات، شیوه ‏ی وداع با این ماه مبارک را به ما آموزش می‏دهد. امام در این مناجات پس از حمد و ثناء الهی، از خدا بخاطر آنکه با قرار دادن تکالیفی خاص در این مقطع شریف از زمان، موجبات تقرب مسلمانان به خود را ایجاد کرده است، شکرگزاری می‏کند و در ادامه می‏ فرماید:

«این ماه مبارک، در میان ما به شایستگی زیست و به نیکی همنشین ما گردید و گران‏ مایه‏ ترین سودهای جهان را به ما بخشید و چون مدتش به سر آمده و شمار روزهایش پایان گرفت، از ما جدا شد.

اینک او را بدرود می‏گوییم؛ همچون کسی که رفتنش برای ما دشوار است و ما را دچار اندوده می‏کند ...

بدرود بر تویی که از گرامی ‏ترین اوقاتی بودی که با ما همنشین شد ...

بدرود بر تو ای همنشینی که تا هستی پر قدر منزلتی و چون جدا شوی، فراق تو دردناک است...

سلام بر تو ای مددکاری که ما را در مقابله با شیطان یار بودی و ای رفیقی که راه ‏های نیکی کردن را پیش پای ما هموار نمودی.

بدرود بر تو که چه بسیار گناهان ما را نابود کردی و چه بسا عیب‏ها ی گوناگون ما را پوشاندی!

بدرود بر تو که که برای گناهان ‏کاران چه طولانی بودی و در دل‏ها ی مومنان چه پرشکوه بودی!

بدرود بر تو که با برکت بسیار به ما روی آوردی و ما را از چرک‏های گناهان شستشو دادی!

بدرود بر تو که دیروز چون با ما بودی، به سختی دلبسته‏ات بودیم و فردا که از میان ما خواهی رفت، از جان و دل آرزومندت هستیم.

‌‌[خدایا] پوزش ما را بپذیر که در این ماه در در ادای حق تو کوتاهی کردیم و عمر ما را به ماه رمضان آینده برسان ...  

خدایا، اکنون که این ماه به پایان رسید و جامه‏ ی زمان را به دور افکند، تو نیز جامه ‏ی گناهان ما را درآور و به دو بیفکن و با رفتن این ماه، بدی‏های ما رانیز ببر و ما را به سبب آن از نیک‏بخت‏ترین روزه‏ داران و پرنصیب‏ترین و بهرمندترین‏ آنان قرار ده.

خدایا اگر کسی از روزه ‏داران، چنان که باید، حق این ماه و حرمتش را پاس داشته و به احکام آن عمل کرده و از گناهان دوری ورزیده است یا به وسیله‏ای به تو تقرب جسته که خشنودی و رحمتت را برای او در پی داشته است، همانند آنچه به او می‏بخشی از خوان بی‏نیازی ‏ات به ما نیز ببخش و چندین برابر آن را از فضل خود به ما ارزانی کن که فضل تو کاستی نمی‏گیرد و گنجینه‏ های تو نقصان نمی‏پذیرد ...

خدایا، ما در این روز فطر که آن را برای مومنان روز عید و شادی و برای دینداران هنگامه ‏ی اجتماع و همکاری قرار دادی، از هر گناهی که مرتکب شده‏ایم، از هر زشتی که پیش از این کرده‏ایم و از هر اندیشه‏ ی بد که در دل خود نهان داشتیم، دست برمی‏داریم و به سوی تو می‏آییم؛ همچون کسی که دیگر خیال بازگشت به گناه را ندارد و دیگر مرتکب هیچ گناهی نخواهد شد؛ خالصانه و بدون ذره‏ ای شک و تردید. پس بر بازگشت ما آغوش گوشای و از ما خشنود باش و ما را بر ترک گناه استوار بدار! »  (1)