... نقل است که ابراهیم نشسته بود. مردی بیامد و گفت: «ای شیخ! من بر خود بسی ظلم کرده‌ام. مرا سخنی بگوی تا آن را اَمام خود سازم». ابراهیم گفت: «اگر از من شش خصلت قبول کنی، بعد از آن هیچ تو را زیان ندارد: اول آن است که چون معصیتی خواهی کرد، روزی او مخور». او گفت: «هر چه در عالم است، رزق اوست؛ من از کجا خورم؟». ابراهیم گفت: «نیکو بُود که رزق او خوری و در وی عاصی باشی؟ دوم آن که چون معصیتی خواهی کرد از مُلک خدای ـ تعالی ـ بیرون شو». گفت: «این سخن دشوارتر است. چون مشرق و مغرب بلاد الله است، من کجا روم؟». ابراهیم گفت:«نیکو بُود که ساکن بلاد او باشی و در وی عاصی باشی؟ سیوم آن که چون معصیتی کنی، جایی کن که خدای ـ تعالی ـ تو را نبیند». مرد گفت: «این چگونه باشد، که او را عالم الاسرار است.» ابراهیم گفت: «نیکو بُود که رزق او خوری و ساکن بلاد او باشی، و از او شرم نداری و در نظر او معصیت کنی؟ چهارم آن است که چون ملک الموت به قبض جان تو آید، بگو که: مهلتم ده تا توبه کنم ». گفت: «او از من این قبول نکند.» گفت: «پس چون قادر نیستی که ملک الموت را یک دم از خود دور کنی، تواند بود که پیش از آن که بیاید توبه کنی. پنجم چون منکر و نکیر بر تو آیند، هر دو را از خود دفع کنی». گفت: «هرگز نتوانم.» گفت: «پس جواب ایشان را اکنون آماده کن. ششم آن است که فردای قیامت که فرمان آید که: گناهکاران را به دوزخ برند، تو مرو!» گفت: «امکان باشد که من با فریشتگان برآیم؟» پس گفت:«تمام است این چه گفتی.» و در حال، توبه کرد. و در توبه شش سال بود تا از دنیا رحلت کرد.»

*****

نقل است که از ابراهیم پرسیدند که: «از چیست که خداوند ـ تعالی ـ فرموده است: (... بخوانید مرا تا دعایتان را استجابت کنم... «مؤمن، آیه 60») می‌خوانیم و اجابت نمی‌آید.» گفت:

1. «از بهر آن که خدای را تـَعالی و تقدس ـ می‌دانید و طاعتش نمی‌دارید. و رسول وی را می‌شناسید و متابعت سنت وی نمی‌کنید و قرآن می‌خوانید و بدان عمل نمی‌نمایید و نعمت می‌خورید و شکر نمی‌گویید و می‌دانید که بهشت آراسته است از برای مطیعان، و طلب نمی‌کنید و دوزخ آفریده است از برای عاصیان با سلاسل و اغلال آتشین، و از آن نمی‌ترسید و نمی‌گریزید و می‌دانید که شیطان دشمن است و با او عداوت نمی‌کنید و می‌دانید که مرگ هست و ساختگی مرگ نمی‌کنید و مادر و پدر و فرزندان را در خاک می‌کنید و از آن عبرت نمی‌گیرید و از عیبهای خود دست نمی‌دارید و همیشه به عیب دیگران مشغولید. کسی که چنین بُوَد، دعای او چون به اجابت پیوندد؟ این همه تحمل، از آثار صفت صبوری و رحیمی است و موقوف به روز جزاست.»

شیخ عطار