امام
حسن ـ علیه السلام ـ دارای قلبی پاک و رئوف نسبت به دردمندان و تیره بختان
جامعه داشتند و با خرابه‌نشینان دردمند و اقشار مستضعف و کم‌درآمد همراه و
همنشین می‌شدند و دردِ دلِ آن‌ها را با جان و دل می‌شنیدند و به آن ترتیب
اثر می‌دادند، و در این حرکت انسان‌دوستانه جز خداوند را مدّنظر نداشتند
نیز هیچ‌گاه هر ضعیف، ناتوان و درمانده، ناامید از درب خانه آن حضرت
برنمی‌گشت، حتّی خود ایشان به سراغ فقرا می‌رفتند و آن‌ها را به منزل دعوت
می‌کردند و به آن‌ها غذا و لباس می‌دادند.¹

امام حسن ـ
علیه السّلام ـ تمام توان خویش را در راه انجام امور نیک و خداپسندانه به
کار می‌گرفت و اموال فراوانی در راه خدا می‌بخشید، مورّخان و دانشمندان در
شرح حال زندگانی پر افتخار ایشان، بخشش‌های بی‌سابقه و انفاق‌های بسیار
بزرگ و بی‌نظیری ثبت کرده‌اند. آن حضرت در طول عمر خود دو بار تمام اموال
و دارایی خود را در راه خدا خرج کردند و سه بار نیز ثروت خود را به دو نیم
کردند و نصف آن را برای خود و نصف دیگر را در راه خدا به فقرا بخشیدند.²

از
ابن شهر آشوب روایت شده که روزی امام حسن ـ علیه السّلام ـ بر جمعی از
گدایان گذشت که پاره‌ای چند از نان خشک‌ها را بر روی زمین گذاشته‌اند و
می‌خورند، چون نظر ایشان به آن حضرت افتاد از امام دعوت کردند و حضرت از
اسب پیاده شدند و فرمودند: خدا متکبّران را دوست نمی‌دارد و با ایشان
نشستند و از طعام ایشان تناول کردند و سپس از همه گدایان خواستند که برای
صرف غذا به خانة حضرت بروند و حضرت بر ایشان طعام‌هایی نیکو حاضر ساختند و
به لباس‌های فاخر همه آن‌ها را مزیّن ساختند.³

تاریخ از
بخشندگی‌های امام حسن ـ علیه السّلام ـ داستان‌های فراوان به یاد دارد
مثلاً روزی عربی به نزد ایشان آمد و درخواست کمک کرد و امام دستور دادند
که آنچه موجود است به او بدهند و قریب ده هزار درهم موجود را به آن اعرابی
بخشیدند.⁴

نسبت به کرامت‌های امام حسن ـ علیه السّلام ـ
داستآن‌های زیادی در تاریخ آورده شده است که جای ذکر همه آن‌ها نیست. امّا
وقتی از خود امام پرسیدند، چرا هرگز سائلی را ناامید برنمی‌گردانید؟
فرمودند: من هم به درگاه خدا سائلی هستم و می‌خواهم که خدا محروم نسازد و
شرم دارم که با چنین امیدی سائلان را ناامید کنم. خداوندی که عنایتش را به
من ارزانی می‌دارد، می‌خواهد که من هم به مردم کمک کنم،⁵ لذا
به خاطر این بخشندگی‌ها و کارهای نیکویی که از امام حسن ـ علیه السّلام ـ
در مسیر خیر، احسان و کمک به طبقات درمانده و نیازمند انجام می‌گرفت و
آنچه را که داشت به آن‌ها می‌بخشید باعث شده که به ایشان کریم اهل بیت
گفته شود.

پس با توجه به کرامت‌ها و بخشش‌های کم‌نظیر و گاهی
بی‌نظیر آن امام بزرگوار لقب «کریم» برازنده آن حضرت است. البته باید توجه
داشت که همه ائمه نور واحد هستند و همه دارای تمام فضایل و کرامات هستند.
هر چند که شرایط زمان و مکان در بروز و برجسته‌تر شدن برخی از اوصاف آن‌ها
دخیل بوده است.

منابع:

[1] . زمانی، احمد، حقایق پنهان، نشر دفتر تبلیغات اسلامی، قم، چاپ اوّل، سال 1375، ص 268.

[2]
. قمی، شیخ عباس، منتهی الآمال، انتشارات هجرت، چاپ هشتم، 1374، قم، ج1، ص
417 ـ پیشوایی، مهدی، سیرة پیشوایان، نشر مؤسسة تحقیقاتی امام صادق، چاپ
دوّم، 1374، ص 90.

[3] . مجلسی، محمد باقر، جلاء العیون، نشر انتشارات علمیه اسلامیه، ص 241.

[4] . شیخ عباس، قمی، منتهی الآمال، پیشین، ص 418.

[5] . قرشی، باقر شریف، زندگانی امام حسن ـ علیه السّلام ـ ، ترجمة فخر الدین حجازی، تهران: نشر بعثت، چاپ اوّل، 1376، ص135.

از تبیان