در معنی حریت اسلامیه و سر حادثه ی کربلا

هرکه پیمان با هوالموجود بست

گردنش از بند هر معبود رست

مؤمن از عشق است و عشق از مؤمنست

عشق را ناممکن ما ممکن است

عقل سفاک است و او سفاک تر

پاک تر ، چالاک تر ، بی باک تر

عشق صید از زور بازو افکند

عقل مکار است و دامی می زند

عقل را سرمایه از بیم و شک است

عشق را عزم و یقین لاینفک است

آن کند تعمیر تا ویران کند

این کند ویران که آبادان کند

عقل چون باد است، ارزان در جهان

عشق کمیاب و بهای او گران

عقل محکم از اساس چون و چند

عشق عریان از لباس چون و چند

عقل می گوید که خود را پیش کن

عشق گوید امتحان خویش کن

عقل با غیر آشنا از اکتساب

عشق از فضل است و با خود در حساب

عقل گوید شاد شو ، آباد شو

عشق گوید بنده شو ، آزاد شو

عشق را آرام جان حریت است

ناقه‏اش را ساربان حریت است

آن شنیدستى که هنگام نبرد

عشق با عقل هوس پرور، چه کرد؟

آن، امام عاشقان پور بتول

سرو آزادى ز بستان رسول

الله، الله باى بسم‏الله پدر

معنى ذبح عظیم آمد پسر

بهر آن شهزاده خیرالملل

دوش ختم المرسلین نعم المحل

سرخ‏رو، عشق غیور از خون او

شوخى این مصرع از مضمون او

در میان امت کیوان جناب

همچو حرف قل هو الله در کتاب

چون خلافت رشته از قرآن گسیخت

حریت را زهر اندر کام ریخت

خاست آن سر جلوه خیر الامم

چون سحاب قبله باران در قدم

بر زمین کربلا بارید و رفت

لاله در ویرانه‏ها کارید و رفت

تا قیامت قطع استبداد کرد

موج خون او چمن ایجاد کرد

بهر حق در خاک و خون گردیده است

پس بناى لا اله  گردیده است

مدعایش سلطنت‏بودى اگر

خود نکردى با حسین سامان سفر

دشمنان چون ریگ صحرا لاتعد

دوستان او به یزدان هم عدد

سر ابراهیم و اسماعیل بود

یعنى آن اجمال را تفصیل بود

عزم او چون کوهساران استوار

پایدار و تند سیر و کامکار

تیغ بهر عزت دین است و بس

مقصد او، حفظ آئین است و بس

ماسوى‏الله را مسلمان بنده نیست

پیش فرعونى سرش افکنده نیست

خون او، تفسیر این اسرار کرد

ملت‏خوابیده را بیدار کرد

تیغ لا چون از میان بیرون کشید

از رگ ارباب باطل خون کشید

نقش "الا الله" بر صحرا نوشت

سطر عنوان نجات ما، نوشت

رمز قرآن از حسین آموختیم

ز آتش او، شعله‏ها اندوختیم

شوکت‏شام و فر بغداد رفت

سطوت غرناطه هم از یاد رفت

تار ما از زخمه‏اش لرزان هنوز

تازه از تکبیر او، ایمان هنوز

اى صبا اى پیک دور افتادگان

اشک ما، بر خاک پاک او رسان

اقبال لاهوری

تازه‌ترین سروده «مرتضی امیری اسفندقه» درباره محرم

خبرگزاری فارس: مرتضی امیری اسفندقه، تازه‌ترین قصیده خود را در در آستانه ماه محرم با عنوان "قصیده واره محرم " سروده است.

ماه محرم آمده باید دگر شوم

باید به خود بیایم و زیر و زبر شوم

باید سبک عبور کنم از خیال سود

باید خلاص از تب و تاب ضرر شوم

آزاد از مثلث تزویر و زور و زر

آزاد از هر آنچه نقوش و صور شوم

باید عوض شوم چه به چپ چه به راست،‌ها

بهتر اگر نمی‌شود از بد بتر شوم

از بد بتر چرا شوم اما؟ محرم است

از خوب می‌شود که در این ماه، سر شوم

این ماه می‌شود که شوم چیز دیگری

یک چیز دیگری که ندانم اگر شوم

یک چیز دیگری که نباید به وهم هم

یعنی که نه فرشته شوم نه بشر شوم

خیر مجسم است محرم، بعید نیست

این ماه، تا ابد تهی از هرچه شرشوم

حتی اگر یزیدیم و در سپاه کفر

چون حر، بعید نیست شهید نظر شوم

شب با یزید باشم و فردای انتخاب

قربانی حسین، نخستین نفر شوم

اینک، ندای: «کیست که یاری کند مرا»

ماه محرم است مبادا که کر شوم

ماه محرم است که بیتاب جستجو

در خود همه فرو روم از خویش بر شوم

وقتش رسیده است بگیرم علم به دوش

تکیه به تکیه سینه‌زنان نوحه گر شوم

وقتش رسیده است که چون باد روضه‌خوان

کوچه به کوچه مویه کنان در به در شوم

وقتش رسیده است خرابه خرابه آه

وقتش رسیده لاله کوه و کمر شوم

فرزند من کجاست؟ چه دارد؟ چه می‌کند؟

ماه محرم است نباید پدر شوم

آیا پدر که خاک بر او خوش _ چه گفت و رفت؟

ماه محرم است، نباید پسر شوم

باید که بی‌خبر شوم از هرچه هست و نیست

از ماجرای خون خدا باخبر شوم

ماه محرم است نباید هبا روم

ماه محرم است نباید هدر شوم

وقتش رسیده است که خلع جسد کنم

وقتش رسیده است که از خود بدر شوم

*

بی موج گریه، چشم در این ماه، حفره‌ای است

باید که سرخ، لایق چشمان تر شوم

باید که چشم داشته باشم نه حفره، ها!

باید شراب گریه خون جگر شوم

بی سوز آه، سینه در این ماه، دوزخ است

باید که گرم، در خور شعله، شرر شوم

باید که سینه داشته باشم نه دوزخ، آه

باید لهیب آتش آه سحر شوم

*

آتش گرفته خیمه _ داماد کربلا

سینه به سینه سوز شوم، شعله‌ور شوم

بارانی است دیده خاتون اهل بیت

چشمه به چشمه اشک شوم پرده در شوم

وقتش رسیده است که با گریه بر حسین

چون قصه حسین به عالم سمر شوم

وقتش رسیده است که آیینه‌دار شمس

وقتش رسیده است غلام قمر شوم

دور سر بریده تن پاره علی

پرواز را کبوتر بی‌بال و پر شوم

تشییع دستهای علمدار آب را

وقتش رسیده است که آسیمه سر شوم

وقتش رسیده خطبه شوم، خطبه‌ای بلیغ

وقتش رسیده شعر شوم، شعر تر شوم

وقتش رسیده شاعر و شمشیر و هو! هلا!

وقتش رسیده شیر شوم شیر نر شوم

ماه محرم آمد و محرم شدم به تیغ

آماده‌ام که محرم خون و خطر شوم

با ناله‌‌های حضرت سجاد از سحر

تا شام سرخ آمده‌ام، همسفر شوم

ماه محرم است و نماز حسین را

آماده‌ام، حواله اگر شد، سپر شوم

*

وقتش رسیده است یزید پلید را

همچون زبان زینب کبری تشر شوم

وقتش رسیده است که در چشم ابن سعد

چونان به چشم شمر لعین نیشتر شوم

وقتش رسیده حرمله نابکار را

گردن به تسمه گیرم و تیر و تبر شوم

مرد خدا به غیر شهادت هنر نداشت

وقتش رسیده است که اهل هنر شوم

*

وقتش رسیده است که مختارگونه سرخ

با قاتلان خون خدا در کمر شوم

یعنی به کینه‌خواهی اولاد فاطمه (س)

شمشیر بر کشم به شب و حمله‌ور شوم

قرعه به نام من اگر افتد، خوشا که من

خونی قوم بی‌نسب بی‌گهر شوم

با دست من خدا بکشد زنده زندشان

من، پل برای رفتنشان تا سقر شوم

از اسبشان به زیر در آرم به چابکی

در خونشان به شیرجهی تند تر شوم

بر تن کنم به رزم ستم چار آینه

چشته‌خوران بی‌سر و پا را چغر شوم

چیزی به جا نمانمشان از چهاربند

زی چار میخ نکبتشان راهبر شوم

سرهایشان به نیزه بر آرم یکی یکی

حکم قصاص، حکم قضا و قدر شوم

آتش کشم به خیمه و خرگاهشان به خشم

نیزه به نیزه در پی‌شان سر به سر شوم

شیرین‌تر از عسل بچشم طعم مرگ را

در کامشان قهقهه قهوه قجر شوم

سقای مرگشان شوم از جانب خدای

رهبانشان به مهلکه جوی و جر شوم

*

ماه محرم آمده پا در رکاب خون

در خون خویش آمده‌ام مستقر شوم

بر چشم دشمنان قسم خورده علی (ع)

مانند تیر آمده‌ام کارگر شوم

*

با این جماعت عقب افتاده جهول

یک کوچه هم مباد، شبی هم گذر شوم

نه! نه! نمی‌توانم هرگز نمی‌شود

از نو به جهل، آدم عصر حجر شوم

تیزند و تند و تسخر و طعنه طریقتشان

نه! نه! نمی‌توانم، شیر و شکر شوم

نرمش گذشته از من و با این گروه سخت

نه! نه! نمی‌توانم از این نرمتر شوم

پس بهتر است صاعقه باشم به چشمشان

پر هیب مرگشان هم در هر مقر شوم

از سایه‌ام هراس بیفتد به خوابشان

کابوسشان هر آینه از هر نظر شوم

*

ماه محرم آمد و افسوس می‌رود

آماده‌ام که راهی ماه صفر شوم

"مرتضی امیری اسفند‌قه "

خیز و جامه نیلی کن، روزگار ماتم شد                       دور عاشقان آمد نوبت محرم شد

در محرم سینه‎ها غرق ملالی دیگر است                 جاری از چل چشمه دلها زلالی دیگر است

با حلولش برنخیــزد جز فغان از عاشقان                  طاق ابروی محرم را هلالی دیگر است

باز محرم رسید، میکده‎ها وا شدند                             تمام عاشقانت، واله و شیدا شدند

باز محرم رسید، این من و گریه‎هایم                          رفع عطش می‎کند، فرات اشک‎هایم

 باز محرم رسید، دلم چه ماتمزده                               کسی میان این دل، خیمه ماتم زده

باز محرم رسید، شدم چه حیران و مست                   از این همه عاشقی، دوباره‎ام مست مست

باز محرم رسید، شهر سیه‎پوش توست                      دل، نگران رنج خواهر مظلوم توست

امام حسین علیه‎السلام

هر کس این پنج چیز را نداشته باشد از زندگی بهره‎ای نمی‎برد: عقل، دین، ادب، شرم و خوش خلقی .

امام حسین علیه‎السلام

سلام هفتاد حسنه دارد، شصت و نُه حسنه از آنِ سلام کننده و یکی، از آن جوابگو است.

امام حسین علیه‎السلام

کاری مکن که از آن پوزش بخواهی زیرا مؤمن نه بد می‎کند و نه عذر می‎طلبد، و منافق هر روز بد می‎کند و عذر می‎خواهد.

                                                                                                                                       "تحف العقول، ص248"

امام حسین علیه‎السلام

شکرگزاری برای نعمت پیشین، نعمت تازه‎ای را سبب می‎شود .

امام حسین علیه‎السلام

کسی‌ که‌ تو را دوست‌ دارد، از تو انتقاد می‌کند و کسی‌ که‌ با تو دشمنی‌ دارد، از تو تعریف‌ و تمجید می‌کند.

                                                                                                                                       "بحارالانوار، ج78، ص128"

از حضرت امام حسین(علیه‎السلام)‌ پرسیدند فضیلت‌ چیست‌؟ فرمودند: "مالک‌ زبان‌ بودن‌ و ‌ نیکی‌ کردن."

                                                                                                          "بلاغة‌ الحسین(علیه‎السلام)‌، ص 332"

امام حسین علیه‎السلام

آن‌ کس‌ در صله‌ رحم‌ بهتر است‌ که‌ نسبت‌ به‌ خویشاوندانی‌ که‌ با او قطع‌ رابطه‌ کرده‌اند، دلجویی‌ و صله‌ رحم‌ نماید.

                                                                                                                           "بحارالانوار، ج78، ص121"

امام حسین علیه‎السلام

بهترین‌ ثروت‌ آن‌ است‌ که‌ انسان‌ به‌ وسیله‌ آن‌ آبروی‌ خود را حفظ نماید.

                                                                                                                           "بحارالانوار، ج44، ص 195"

امام حسین علیه‎السلام

کسى‌ که‌ از تو حاجتى‌ خواسته‌ است‌، آبروى‌ خود را با درخواست‌ از تو ریخته‌ است‌، تو دیگر با رد کردن‌ او، آبروى‌ خود را نریز .

                                                                                                                           "بحارالانوار، ج44، ص 196"

امام حسین علیه‎السلام

هیچ‌ امری‌ را نپذیر مگر آن که‌ خودت‌ را شایسته‌ آن‌ بدانی‌.

                                                                                                                          "اعیان الشیعه، ج1، ص 621"

امام حسین علیه‎السلام

حرص‌ و آز نوعی فقر روانی‌ است‌، و سخاوت‌ و بخشش‌ نوعی‌ بی ‌نیازی‌ است‌ .

                                                                                                                          "تاریخ یعقوبی، ج 2، ص246"

امام حسین علیه‎السلام

درباره‌ برادر مؤمنت‌ پشت‌ سر سخنی بگو که‌ دوست‌ داری‌ او پشت‌ سر تو بگوید.

                                                                                                                          "بحارالانوار، ج‌ 78، ص‌ 127"

امام حسین علیه‎السلام

کسانی‌ که‌ رضایت‌ مخلوق‌ را به‌ بهای‌ غضب‌ خالق‌ بخرند، رستگار نخواهند شد.

                                                               "مقتل‌ خوارزمى‌، ج‌ 1، ص‌ 239"

امام حسین علیه‎السلام

هیچ‌ کس‌ روز قیامت‌ در امان‌ نیست‌، مگر آن‌ که‌ در دنیا خداترس‌ باشد.

                                                                     "بحارالانوار، ج‌ 44، ص 192"

امام حسین علیه‎السلام

بترس‌ از ستم‌ کردن‌ بر کسی‌ که‌ به‌ جز خدا یاوری‌ ندارد.

                                                                                                                  "بحارالانوار، ج‌ 78، ص 118"

امام حسین علیه‎السلام

عقل‌ کامل‌ نمی‌شود مگر با پیروی‌ از حق‌.

                                                                                                                   "بحارالانوار، ج‌ 78، ص 127"

امام حسین علیه‎السلام

همنشینی‌ با فاسقان‌ انسان‌ را در معرض‌ اتهام‌ قرار می‌دهد.

                                                                                                                    "بحار الانوار، ج‌ 78، ص 122"

امام حسین علیه‎السلام

گریه‌ از روی‌ ترس‌ از خدا، موجب‌ رهایی‌ از آتش‌ است‌.

                                                                                                                     "مستدرک‌ الوسایل‌، ج‌ 11، ص 245"

امام حسین علیه‎السلام

عجله‌ کردن‌، کم‌خردی‌ است.

                                                                                                                       "بحارالانوار، ج‌ 78، ص 122"

امام حسین علیه‎السلام

از نشانه‎های عالم، نقد سخن و اندیشه خود و آگاهی از نظرات مختلف است .

امام حسین علیه‎السلام

عاجزترین مردم کسی است که نتواند دعا کند .

                                                                                                                       "بحارالانوار، ج 93، ص 294"

امام حسین علیه‎السلام

هیچ کس در قیامت در امان نیست! مگر کسی که در دنیا ترس از خدا در دل داشته باشد.

                                                                                                              "مناقب ابن شهر آشوب، ج 4، ص 69"

امام حسین علیه‎السلام

بدرستی که شیعیان ما قلبشان از هر ناخالصی و حیله و تزویر پاک است.

                                                                                                                 "فرهنگ سخنان امام حسین، ص 476"

اینجا بهشت سرخ بدن‎های بی سر است                    اینجا نگارخانه‎ی گل‎های پرپر است

اینجاست قتلگاه شهیدان راه حق                                  اینجا مزار قاسم و عباس و اکبر است

اینجا برای پیکر صد چاک عاشقان                                  گرد و غبار کرب و بلا مُشک و عنبر است

باز این چه آتش است که بر جان عالم است؟               باز این چه شعله غم و اندوه ماتم است؟

باز این حدیث حادثه جانگذار چیست؟                            باز این چه قصه‎ایست که با غصه توام است؟

سالها گفتیم ما از کربلا                                                از شهید عشق و میدان بلا

از غمش بر سینه و بر سر زدیم                                   بوسه بر گهواره اصغر زدیم

باز هم گفتیم: مظلوما حسین!                                     بی کس و بی بال و پر، تنها حسین!

فرصت دهید گریه کند بی صدا، فرات                           با تشنگان بگوید از آن ماجرا، فرات

گیرم فرات بگذرد از خاک کربلا                                      باور مکن که بگذرد از کربلا، فرات

چشم فرات در ره او اشک بود و اشک                         زان گونه اشک‌ها که مرا هست با فرات

حالی به داغ تازه‌ی خود گریه می‌کنی                        تا می‌رسی به مرقد عباس، یا فرات

از بس که تیر بود و سنان بود و نیزه بود                      هفتاد حجله بسته شد از خیمه تا فرات

از طفل آب، خجلت بسیار می‌کشم                             آن یوسفم که ناز خریدار می‌کشم

در مشک تشنه، جرعه‌ی آبی هنوز هست                  اما به خیمه‌ها برسد با کدام دست؟

برخاست با تلاوت خون،  بانگ یا اخا                            وقتی «کنار درک تو، کوه از کمر شکست»

تیری زدند و ساقی مستان ز دست رفت                    سنگی زدند و کوزه‌ی لب تشنگان شکست!

شد شعله‌های العطش تشنگان، بلند                         باران تیر آمد و بر چشم‌ها نشست

می‎خواهم از خشکیدن دریا بگویم                             از تشنه کامی‎های ماهی‎ها بگویم

روزی که آب از شرم و خجلت آب می‎شد                   از داغ آن آلاله‎ها بی تاب می‎شد

من حرف‎ها از ظهر بی خورشید دارم                         من شکوه‎ها از ماه، از ناهید دارم

ای کاش آن روز آسمان خون گریه می‎کرد               هم ابر، هم رنگین کمان، خون گریه می‎کرد

مگر آن دست چه بخشید به آغوش فرات                  که از آن بوی علمدار تو بر می‎خیزد

دل را اگر از حسین بگیرم چه کنم                               بی عشق حسین اگر بمیرم چه کنم

فردا که کسی را به کسی کاری نیست                     دامان حسین اگر نگیرم چه کنم

عالم همه قطره‎اند و دریاست حسین                        خوبان همه بنده‎اند و مولاست حسین

این زمین، کربُ بلاست، کعبه قالوا بلی است           قتلگاه من صفا، مروه‎ام طشت طلاست

هر کجا ملک خدا هست حسینیه توست                   هر که را می‎نگرم شور محرم دارد

نه محرم نه صفر بلکه همه دوره سال                       کعبه با یاد غمت جامه ماتم دارد

روضه خوان تو خدا، گریه کن تو آدم                           اشک ارثی است که ذریه آدم دارد

دشمنت کشت ولى نور تو خاموش نگشت               آرى آن جلوه که فانى نشود نور خداست

او از یاران پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله) به شمار مى‎رفت و در جنگ بدر و حنین از سربازان لشگر اسلام بود. از مدینه به کربلا آمده بود تا امام حسین(علیه‎السلام) را یارى کند، با این که حدود هشتاد سال داشت و بر اثر پیرى حتى ابروهایش سفید شده بود، مى‎خواست تا سر حد شهادت، از حریم آل محمد(صلی الله علیه و آله) دفاع کند. نام او "انس بن حارث کاهلى" بود، در روز عاشورا کمرش را با عمامه‎اش بست، و ابروانش را که روى چشمش افتاده بود، با دستمالى بالا آورد و بست تا از دید او جلوگیرى نکند، با شور و عشقى وصف ناپذیر به حضور امام حسین(علیه‎السلام) آمد و اجازه میدان خواست، امام با دیدن چهره آن پیر نورانى و مخلص، آنچنان منقلب شد که گریه کرد و به او فرمود: «شکر الله سعیک یا شیخ؛ اى پیر! خداوند سعى و جهاد تو را به بهترین وجه بپذیرد.»

او با آن سن و سال به میدان رفت و به قدرى قهرمانانه جنگید که پس از کشتن هیجده نفر از دشمن، بر سکوى پرافتخار شهادت ایستاد، و راست قامت جاودانه تاریخ گردید.¹

1- مناقب آل ابى طالب، ج3، ص219.

"جون" مدتى در محضر ابوذر غفارى خدمت مى‎کرد، پس از شهادت ابوذر به خاندان على(علیه‎السلام) پیوسته بود، همراه کاروان امام حسین(علیه‎السلام) به کربلا آمد، روز عاشورا امام به او فرمود: تو به خاطر عافیت، همراه ما بودى، اکنون آزاد هستى هر جا مى‎خواهى برو، او با شنیدن این سخن منقلب شد و اشک از چشمانش فرو ریخت، در حالى که با قلبى صاف و روحى خالص، دست و پاى امام را مى‎بوسید عرض مى کرد:

"آیا هنگام آسایش، کنار سفره شما باشمف و هنگام سختى از شما دور گردم؟ نه هرگز! من داراى سه عیب هستم: 1ـ بدنم بد بو است 2ـ منسـوب بـه خانـدان پسـت هستم 3ـ پوست بدنم سیاه است، آیا نمى‎خواهى با پیوستن به شما به بهشت روم و در نتیجه خوشبو و سفید رنگ، و منسوب به خاندان بزرگ گردم؟ سوگند به خدا از شما جدا نگردم تا خون سیاهم با خون درخشان شما آمیخته شود."

امام حسین(علیه‎السلام) به او اجازه نبرد داد، او به میدان رفت و قهرمانانه با دشمن جنگید و پس از کشتن بیست و پنج نفر از دشمن، عروس شهادت را در آغوش گرفت.

امام به کنار آن غلام صاف‎دل و عاشق آمد و در بالین او نشست و برایش چنین دعا کرد: «اللهم بیض وجهه، و طیب ریحه، واحشره مع الابرار، و عرف بینه و بین محمد و آل؛ خدایا چهره این غلام را نورانى، و بوى بدنش را خوش کن، و او را با نیکان محشور گردان، و بین او و آل محمد، شناسایى قرار بده.»

بر اثر این دعا، بدن جون آنچنان خوشبو شد، که هر کس از کنار پیکر پاکش عبور مى‎کرد بوى خوشى که خوشتر و پاکیزه‎تر از بوى مشک بود، از پیکر او استشمام مى‎کرد.

امام سجاد(علیه‎السلام) فرمود: "مردم (بنى اسد) بعد از گذشت ده روز از شهادتش، پیکر او را خوشبو یافتند، رضوان خدا بر او باد."

به این ترتیب آن غلام با گزینشى الهى، و عرفانى بى شائبهف به ملا اعلى رسید، و به لقاءالله پیوست.(1)

پی‎نوشت‎:

1- نفس المهموم، ص150/ بحارالانوار، ج45، ص23.

این خانواده از سه نفر تشکیل مى‎شدند، از عشایر بودند و به آیین مسیحیت اعتقاد داشتند، هنگامى که کاروان امام حسین در مسیر خود به سوى کوفه، به سرزمین ثعلبیه رسید، امام از دور خیمه سیاه سوخته‎اى دید، تنها به سوى آن خیمه حرکت کرد، وقتى به آنجا رسید پیرزنى را دید، نام او "قمر" بود، پسرش "وهب" براى صید به صحرا رفته بود، عروسش "هانیه" نیز در این وقت همراه شوهرش وهب بود.

امام احوالپرسى گرمى با قمر کرد، قمر مقدارى از حال و روزگار خود را براى آن مرد ناشناس (که نمى‎دانست او امام حسین است) تعریف کرد از جمله گفت: «ما در این بیابان، در مضیقه آب هستیم.»

امام او را به کنارى برد، و سنگى در آنجا بود، با نیزه خود، آن سنگ را از جا کند، چشمه آب زلالى از زیر آن سنگ آشکار شد، سپس امام با قمر خداحافظى کرد و هنگام خداحافظى ماجراى خود را تذکر داد و از قمر خواست که به پسرش بگوید مرا در راه یارى حق و مبارزه با ظلم، کمک کند.

امام از آنجا رفت، قمر آن چنان دلباخته امام شده بود که مى‎خواست پر درآورد و همراه امام برود، ولى صبر کرد تا پسر و عروسش آمدند، ماجراى چشمه و برخورد مهرانگیز امام را براى آنها تعریف کرد. آن سه نفر مجذوب دیدار امام شدند، همه چیز را رها کردند و به سوى امام حسین(علیه‎السلام) حرکت نموده و خود را به امام رساندند، و در محضر آن بزرگوار، مسلمان شدند، و جزو یاران آن حضرت شده و با هم به کربلا رسیدند، در آن روز ورود، نه روز از عروسى وهب با هانیه مى‎گذشت.

روز عاشورا فرا رسید، قمر پسرش وهب را براى یارى فرزند زهرا(علیهاالسلام) آماده مى‎کرد، مکرر به او مى‎گفت: «پسرم! برخیز و پسر دختر پیامبر را یارى کن.» وهب به میدان رفت، و با دشمن جنگید و سرانجام اسیر شد. او را نزد عمر سعد آوردند، عمر سعد که دلاوری‎هاى او را دیده بود گفت: «چه شکوه و رشادت سختى داشتى» سپس به دستور او گردنش را زدند و سرش را به سوى لشکر امام حسین (علیه‎السلام) افکندند، مادرش قمر سر او را گرفت و به آغوش کشید و خون صورتش را پاک کرد و گفت: «حمد و سپاس خداوندى را که با شهادت تو روى مرا سفید کرد.»

سپس سر را به سوى دشمن انداخت، یعنى ما متاعى را که در راه دوست داده‎ایم، پس نمى‎گیریم.

آنگاه عمود خیمه را کشید و به جنگ دشمن شتافت، امام او را به خیمه برگردانید.

هانیه خود را بر سر پیکر به خون تپیده شوهرش وهب رسانید، در حالى که خون پیکر پاک او را پاک مى‎کرد، مى‎گفت: "هنیئا لک الجنه؛ بهشت بر تو گوارا باد."

شمر به غلامش به نام رستم گفت او را بکش، رستم عمود آهنین بر سر آن نوعروس زد، هانیه نیز در کنار شوهر، شهد شیرین شهادت نوشید، و به عنوان اولین زن شهید کربلا، بر سکوى پرافتخار شهادت ایستاد.

وهب آنچنان جانبازى کرد که در پیکر پاکش، اثر هفتاد ضربه شمشیر و نیزه دیده شد.(6)

به این ترتیب این دو نوعروس و نوداماد، ماه عسل خود را در کربلا گذراندند، و مادرشان در کنارشان خدا را شکر مى‎کرد که دو دسته گلى را در طبق اخلاص نهاده و در محضر امام حسین(علیه‎السلام) به پیشگاه خداوند مهربان اهدا نموده است. هزاران رحمت و درود بر این خانواده دلباخته و شیفته حق و حقیقت.

1- اقتباس از ریاحین الشریعه، ج3، ص300 تا 303/ معالى السبطین، ج1، ص286.

حنظلة بن مره همدانى یکى از شیعیان دلاور بود، از کنار شهر کوفه عبور مى‎کرد، دید گروهى از مزدوران بى شرم و تبهکار، پیکر به خون آغشته مسلم(علیه‎السلام) و هانى(علیه‎السلام) را به طنابى بسته و بر زمین مى‎کشانند، با غرشى توفنده فریاد زد: «واى بر شما اى اهل کوفه! گناه اینها چیست که جنازه‎شان را بر زمین مى‎کشانید؟»

آنها پاسخ دادند: این مرد (مسلم) خارجى است و از فرمان امیر خارج شده است.

حنظله گفت: «شما را به خدا بگویید این شخص نامش چیست؟»

آنها گفتند: مسلم بن عقیل، پسر عموى امام حسین(علیه‎السلام).

حنظله گفت: «واى بر شما! اگر مى‎دانید او پسر عموى امام حسین(علیه‎السلام) است، پس چرا پیکرش را روى خاک مى‎کشانید؟»

آنگاه حنظله از مرکب خود پیاده شد، و شمشیر از نیام برکشید و قهرمانانه به آنها حمله کرد، در حالى که فریاد مى‎زد: «لاخیر فى الحیاة بعدک یا سیدى؛ اى آقاى من (مسلم) بعد از تو خیرى در زندگى دنیا نیست.» همچنان به جنگ خود ادامه داد، تا آن که چهارده نفر از دشمن را کشت، و سرانجام به شهادت رسید، مزدوران تبهکار، جنازه به خون تپیده او را نیز همراه پیکرهاى مقدس مسلم و هانى(علیهماالسلام) به طناب بسته و تا میدان "کناسه" کوفه کشاندند و در آنجا افکندند.(1)

1- معالى السبطین، ج1، ص244.

او گرچه زن بود و سن و سالى هم از او گذشته بود، اما فریادهایش در میدان، انسان‎ها را به یاد رادمردان قهرمان و دلاور مى‎انداخت. شوهرش "جناده" که از پیران شجاع بود، در روز عاشورا در مصاف حق در برابر باطل به جنگ ادامه داد تا به شهادت رسید، پسرش "عمرو" که از عمرش بیش از بیست و یک بهار نگذشته بود، به محضر امام حسین(علیه‎السلام) آمد و اجازه جنگ خواست، امام به او اجازه نداد و فرمود: "پدرش چند لحظه قبل کشته شد، و این هم جوان است و شاید مادرش رضایت ندهد."

عمرو بن جناده به امام عرض کرد: "مادرم به من اجازه داده است." در این هنگام امام به او اجازه داد، و با شهامتى چشمگیر با دشمن جنگید تا به شهادت رسسید. دشمن سر او را از بدن جدا نمود و به طرف خیمه‎هاى امام حسین(علیه‎السلام) انداخت، مادرش سر فرزندش را گرفت و خون‎ها را از آن پاک کرد و گفت: احسنت یا بنى یا سرور قلبى، و یا قرة عینى؛ آفرین اى پسرم! و اى شادى قلبم و اى نور چشمم. «آرى آفرین برگزینش تو، شجاعت و ایثار تو، و شهادت طلبى تو در راه خدا در راستاى دفاع از حریم امامت.»

سپس به یکى از دشمنان که در همان نزدیکى بود حمله کرد و آنچنان آن سر را بر او کوفت، که او همان دم کشته شد، آنگاه به طرف خیمه آمد و ستون خیمه را کشید و به دست گرفت و گفته‎اند شمشیرى برداشت و به میدان شتافت، در حالى که چنین رجز مى‎خواند:

انى عجوز فى النساء ضعیفه

خـــاویـــه بــالـیـه نـحیفه

إضــربــکــم بـضـربــه عـنـیفه

دون بنى فاطمه الشریفه

من پیرزنى ناتوان و بال و پر شکسته هستم، در عین حال با ضربتى سخت و خشن، شما را در راه حمایت از حریم فرزندان زهرا(علیهاالسلام) سرکوب مى‎کنم.

گرچه پیرم من ولى شور جوان دارم هنوز

آرزوى عشق بازى در جهان دارم هنوز

امام حسین(علیه‎السلام) آن مادر دو شهید داده را از میدان به سوى خیمه‎ها برگردانید، و براى او دعا کرد.¹

آرى این تابلو نیز نشان مى‎دهد که حتى در کربلا پیرزنان زنده‎دل و شورآفرین وجود داشتند، که عاشقانه به میدان ایثار رفتند، و با یورش قهرمانانه خود، حسرت تسلیم در برابر دشمن را بر دل سیاه و پرکینه دشمن نهادند.

پی‎نوشت‎:

1- بحارالانوار، ج45، ص27 و 28/ مناقب آل ابى طالب، ج2، ص219.

حضرت مسلم بن عقیل(علیه‎السلام) نماینده امام حسین(علیه‎السلام)، شهید آغازگر نهضت کربلا، هنگامى که پس از یک جنگ بى نظیر با دشمنان، و هلاک کردن دهها نفر، اسیر شد، او را در حالى که از هر سوى بدنش بر اثر زخم‎هاى جنگ، خون مى‎جوشید، نزد ابن زیاد، دژخیم خون خوار عراق آوردند؛ مسلم با کمال بى اعتنایى، بر ابن زیاد که بر مسند غرور تکیه زده بود، وارد شد، یکى از نگهبانان به مسلم (علیه‎السلام) گفت: به امیر (ابن زیاد) سلام کن.

مسلم(علیه‎السلام) به او رو کرد و فرمود: «إسکت ویحک، والله ما هو لى بإمیر؛ ساکت باش، واى بر تو، سوگند به خدا او رئیس و فرماندار من نیست.»

و مطابق روایت دیگر، مسلم(علیه‎السلام) گفت: «السلام على من اتبع الهدى؛ سلام بر کسى که راه هدایت را پیروى کند.» ابن زیاد پوزخند زد، یکى از نگهبانان به مسلم(علیه‎السلام) گفت: آیا نمى‎نگرى که امیر مى‎خندد، چرا به عنوان امیر بر او سلام نمى‎کنى؟

مسلم(علیه‎السلام) در پاسخ گفت: «سوگند به خدا امیر من حسین(علیه‎السلام) است، آن کس به ابن زیاد به عنوان امیر سلام مى‎کند که از مرگ مى‎ترسد، من ترسى از مرگ ندارم.»¹

ابن زیاد پس از هتاکی‎هاى شرم‎آور، مسلم(علیه‎السلام) را اختلاف انداز و فتنه‎انگیز خواند، مسلم (علیه‎السلام) با کمال قاطعیت به او پاسخ داد: «اى پسر زیاد! وحدت مسلمانان را معاویه و پسرش یزید، درهم شکستند، فتنه و آشوب را تو و پدرت زیاد بن عبید ـ برده طایفه بنى علاج از طایفه ثقیف ـ برپا نمودید، نه من.»

سرانجام مسلم(علیه‎السلام) در برابر تهدیدهاى شدید ابن زیاد گفت: «إرجو إن یرزقنى الله الشهاده على یدى شر بریته؛ امیدوارم خداوند مقام شهادت را به دست بدترین خلقش (که تو باشى) نصیب من گرداند.» و سرانجام به این آرزو رسید.²

1- اکسیر العبادات فى اسرار الشهادات، علامه دربندى، ج2، صص74 و 75.

2- بحارالانوار، ج44، صص356 - 357 لهوف، ص55 ـ 58.

او از سرداران کوفه بود و در مراسم حج شرکت نموده بود. در آغاز مى‎خواست از کاروان حسین (علیه‎السلام) جدا باشد و خود را بى‎طرف معرفى کند، ولى پیام دعوت به یارى از جانب حسین (علیه‎السلام) او را دگرگون کرد، اما هنوز دل به جانان نبسته بود. همسرش "دلهم" با سخنان داغ و آتشین خود، او را حسینى کرد، نام او "زهیر بن قین" بود.

او در شب عاشورا به امام حسین(علیه‎السلام) عرض کرد: «اگر هزار بار در راه تو کشته شوم و زنده شوم، دست از تو برنمى‎دارم.» روز عاشورا از سرداران سپاه امام بود، قهرمانانه با دشمن جنگید به طورى که صد و بیست نفر از دشمن را به هلاکت رسانید و سرانجام بر سکوى پرافتخار شهادت ایستاد و مشمول این دعاى مستجاب امام حسین(علیه‎السلام) که عالى‎ترین مدال براى او بود شد، آنگاه که امام حسین (علیه‎السلام) به بالین پیکر به خون تپیده‎اش آمد، فرمود: «اى زهیر! خداوند تو را از نزدیکان درگاهش قرار دهد... »(5)

به این ترتیب او که بزرگ خاندانش بود، و در کوفه از شخصیت‎هاى ممتاز به شمار مى‎آمد، از همه ملک و منال گذشت، و به پسر زهرا(علیهاالسلام) پیوست و تا آخرین قطره خونش را در این راه بزرگ الهى نثار نمود و به مقام قرب حق، نایل گشت.

1- مقتل خوارزمى، ج2، ص20/ تاریخ طبرى، ج6، ص239 و 253.